69. Εθνικά θέματα 12:
  
                      Το Τάμα του Έθνους - επί τάπητος! 

          (Άρθρο - αφιέρωμα στην 196η επέτειο από την Επανάσταση του 1821, με
                           την ευκαιρία της Εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου!)

                             Εισαγωγική τοποθέτηση
          

     Είναι αλήθεια ότι πολλές από τις ιδεολογικές θέσεις και απόψεις των ανθρώπων - ή διαφόρων συλλογικών σχηματισμών - διαμορφώνονται μέσα σε ένα κλίμα σύγκρουσης απέναντι σε κάτι άλλο, με το οποίο βρίσκονται σε αντιπαλότητα. Από εκεί κι έπειτα, έρχονται ποικίλες άλλες επιρροές, σκοπιμότητες και μεθοδεύσεις να αφήσουν το δικό τους στίγμα και να δώσουν το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο κάποτε μοιάζει μάλλον με προϊόν παραπλάνησης, παρανόησης και σύγχυσης παρά νηφάλιου στοχασμού! Κάπως έτσι, συνήθως, συμβαίνει και βλέπουμε το κάλπικο να εκτοπίζει το γνήσιο, το επιφανειακό να ακυρώνει το βάθος της σκέψης, η ασυδοσία να εκλαμβάνεται ως ελευθερία και η αλήθεια να σκεπάζεται από σκευωρούς και συκοφάντες. Επιπλέον, στην προσπάθειά τους κάποιοι να εμφανίζονται ως "προοδευτικοί", αδικούν κατάφωρα και τον εαυτό τους και κάποιες έννοιες-θεσμούς και αξίες, πάνω στις οποίες στηρίξαμε κατά το παρελθόν την ύπαρξή μας ως έθνος και ως κοινωνία. Αν μη τι άλλο, θα 'πρεπε τουλάχιστον αυτά να τα σεβόμαστε, ή, έστω - διδασκόμενοι από την Ιστορία και την εμπειρία - να τα ξαναδούμε με νέα ματιά, γνώση και ειλικρινείς προθέσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη ρήση ότι: "Το χρήσιμον εκ του αληθούς μόνου συνάγεται"*. Το τρίπτυχο, για παράδειγμα:"πατρίς-θρησκεία-οικογένεια", θα το πετάξουμε, ασυζητητί και ελαφρά τη καρδία, στον κάλαθο των αχρήστων, ως άχρηστα ενοχλητικά υλικά - γιατί αποτελούν τη σημαία του συντηρητισμού, όπως θέλουν κάποιοι να δικαιολογούνται - και εν ονόματι ενός κακώς εννοούμενου προοδευτισμού ή άλλων πεποιθήσεων; Αν δεχτούμε ότι το θέμα της θρησκείας επαφίεται στην κρίση και τη διάθεση του καθενός να πιστεύει ή να μην πιστεύει, η πατρίδα και η οικογένεια σε τι τους έφταιξαν; Στον κοινωνικό αξιακό μας κώδικα, υπάρχει κάτι άλλο πιο σημαντικό από τα παιδιά και το θεσμό της οικογένειας; Και αν την έννοια "πατρίδα"τη ρίξουμε στην πυρά, τι θα απομείνει; Ένας στείρος διεθνισμός; Το μόνο που πετυχαίνουν τότε αυτοί είναι να σπρώξουν στην αγκαλιά κάποιων ακραίων σχηματισμών αυτό το τρίπτυχο, οι οποίοι και σπεκουλάρουν, τελικά, πάνω του, διακηρύσσοντας ότι αυτοί - και μόνον αυτοί - δικαιούνται να μιλούν και να υπερασπίζονται αυτούς τους θεσμούς και αυτές τις αξίες! Η πατρίδα, όμως, και ο πατριωτισμός - το δεύτερο ως συναίσθημα, ως γνώση της Ιστορίας και ως ενδιαφέρον για την ασφάλεια και την πρόοδο της πατρίδας - ούτε ιδιοποιούνται, ούτε προς εκμετάλλευση για ιδιοτελείς σκοπούς προσφέρονται, ούτε κλείνονται μέσα σε πλαίσια (κομματικά κ.ά.), ούτε αποβάλλονται. Βιώνονται, σε παρόντα χρόνο - ατομικά και συλλογικά - και μπορούν να αποτελέσουν θαυμάσιο υλικό στο χώρο της τέχνης και της εκπαίδευσης των παιδιών. Ε, όχι και να μη γνωρίζει ο Έλληνας πολίτης, τι έγινε στις 25 Μαρτίου του 1821, τη στιγμή που κάθεται, μετά την παρέλαση, και διασκεδάζει, με τσιπουράκια και μεζέδες, σε πλατείες και μπαράκια; Προς τι διασκεδάζει τότε και για ποιο γεγονός - αν εξαιρέσουμε, βέβαια, την ονομαστική εορτή κάποιων; Θα πρότεινα εδώ κάτι, αλλά ας το αποφύγω αυτή τη στιγμή, πριν να δώσω περισσότερες εξηγήσεις για το πολύ λεπτό αυτό θέμα.

* Ρήση του Λουκιανού,την οποία αποδέχομαι,ως αρχή, και στην περίπτωσή μας ταιριάζει απολύτως. Είναι κάτι αντίστοιχο της ρήσης του εθνικού μας ποιητή,του Διονυσίου Σολωμού:"Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό"!

                                                  Πολύ ευαίσθητο θέμα!

     Το θέμα, που συζητάμε, είναι πράγματι πολύ ευαίσθητο, καυτό και αρκετά επικίνδυνο να το αγγίξει κανείς, χωρίς να κινδυνεύει να παρεξηγηθεί. Ευτυχώς, όμως, που "πάσχω" από άγνοια κινδύνου και δεν φοβάμαι για να καταπιαστώ με ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, μήπως και κατηγορηθώ για....εθνικιστικό - και όχι μόνο - παραλήρημα! Δεν φοβάμαι, γιατί, πολύ απλά, δεν έχω καμία σχέση με εθνικισμούς. Η έννοια της δημοκρατίας είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μου και, μάλιστα, στη γνήσια έκφανσή της, χωρίς τα παρακμιακά της φαινόμενα. Μόνο μαθήματα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, λοιπόν, δεν θα δεχτώ από επίδοξους επικριτές μου! Η δημοκρατικότητα και ο γνήσιος πατριωτισμός αποτελούν τα βασικότερα χαρακτηριστικά της ιδεολογικής μου συγκρότησης και της κοσμοθεωρητικής μου αντίληψης. Ας είμαστε λίγο σοβαροί. Όταν ο πατριωτισμός αναγάγεται σε ιδεολογία, παύει να είναι πατριωτισμός. Πόσω, μάλλον, να είναι και γνήσιος. Γίνεται άκρατος εθνικισμός, με όλα τα συνακόλουθα του φανατισμού, του ρατσισμού, των προκαταλήψεων κ.ο.κ.! Από την άλλη, για να μιλήσει κανείς για διεθνισμό - είτε ως ιδεολογία είτε ως συνεργασιμότητα με την παγκόσμια κοινότητα - πρώτα θα πρέπει να έχει σπίτι να μείνει, οικογένεια και πατρίδα, όπου θα μορφωθεί και θα ανδρωθεί, προκειμένου μετέπειτα να ανοίξει τους πνευματικούς του ορίζοντες στον ευρύτερο κόσμο. Εκείνος που έμαθε να μιλά μόνο για μία παγκόσμια πατρίδα - αλλά καθόλου για γενέτειρα πατρίδα - μοιάζει με το μυρμήγκι, καθώς λέει ο λαός, που, όταν θέλει να χαθεί, βγάζει φτερά και πετάει! Είμαστε, εδώ και 196 χρόνια, ελεύθερο έθνος και κράτος, αλλά, δυστυχώς, μόνο τώρα - με την κρίση που διανύουμε - αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι, αν υποφέρουμε ως κοινωνία, είναι γιατί υποφέρουμε ως χώρα και ως πατρίδα! Τώρα, δηλαδή, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει "πατρίδα"; Ή μήπως εδώ έχουμε να κάνουμε με θεία δίκη; Καταμεσής στο νου αρκετών από μας έχει καρφωθεί, ως έμμονη ιδέα, ένα εφιαλτικό "μήπως"! Μήπως στις αιτίες - αν όχι η κύρια αιτία - όσων μας συμβαίνουν σήμερα, είναι και το ανεκπλήρωτο ακόμα Τάμα του Έθνους; Ποιος μπορεί με σιγουριά αυτό να το αποκλείσει; Ποιος; Με όρους ορθολογισμού και επιστημονικής έρευνας, ουδείς! Το μόνο που θα 'πρεπε και μπορούμε, εν προκειμένω, να κάνουμε, είναι αυτό: Να εκπληρώσουμε το οφειλόμενο ΧΡΕΟΣ!

           Τάμα του Έθνους: Η ανέγερση του Ναού του Σωτήρος!

    Το Τάμα του Έθνους, όπως έχει γίνει γνωστό από τις ιστορικές πηγές, είναι άρρηκτα συνυφασμένο με το τρίπτυχο που προανέφερα. Για να μπορέσει, λοιπόν, κάποιος να συνεχίσει να διαβάζει αυτές τις γραμμές, θα πρέπει πρώτα να αφήσει στην άκρη οτιδήποτε άλλο έχει στο μυαλό του και να φορέσει στο στήθος του το εθνόσημο με το έμβλημα της γαλανόλευκης - όπως ακριβώς και οι αγωνιστές του 1821! Το μόνο αποτύπωμα που εκείνοι είχαν, ως έντονο τατουάζ, μέσα στην ψυχή τους ήταν ο γνήσιος πατριωτισμός, το περιεχόμενο του οποίου ήταν: Ελευθερία - Θρησκεία - Πατρίδα - Ελλάδα! Δεν τους ενδιέφερε αν θα ζήσουν ή θα πεθάνουν! Να ελευθερωθεί η πατρίδα τους ενδιέφερε μόνο. Αντί για "αντίο", όταν αποχαιρετιούνταν, οι αγωνιστές του 1821 έλεγαν: "Καλό βόλι"! Γι' αυτό και ως σύνθημά τους - κατόπιν όρκου - είχαν το: Ελευθερία ή Θάνατος! Καταγεγραμμένο ιστορικό στοιχείο είναι αυτό και δεν νομίζω να υπάρχει σήμερα Έλληνας που να μην το γνωρίζει. Το μόνο, ίσως, που δεν γνωρίζουν όλοι, είναι ότι το σύνθημα αυτό ξεκινά από πολύ μακριά μέσα στο χρόνο και αποτελεί συνέχεια παρόμοιων συνθημάτων μέσα στην Ιστορία αυτού του έθνους: "Ίτε παίδες Ελλήνων!", "Ή ταν ή επί τας!", "Μολών λαβέ!". Γνωρίζοντας το παράτολμο του εγχειρήματός τους οι αγωνιστές του 1821 - και με μόνο σύμμαχό τους το Θεό, όπως έλεγαν - πήραν μία απόφαση: Μετά την απελευθέρωση του Γένους, να χτίσουν - σε περίοπτη θέση - στην πρωτεύουσα του νέου κράτους τους έναν μεγάλο ναό, το Ναό του Σωτήρος Χριστού, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη δύναμη που τους έδωσε να αντεπεξέλθουν στις τεράστιες δυσκολίες του αγώνα τους. Η ιδέα ήταν του Γέρου του Μοριά και όλοι την υιοθέτησαν, χωρίς δεύτερη σκέψη.  Η ανέγερση του ναού αυτού συμπεριλήφθηκε σε απόφαση - Η' Ψήφισμα - της Δ' Εθνοσυνέλευσης που συνήλθε στο Άργος, τον Ιούλιο του 1829, ένα ψήφισμα που είχε υπογράψει, μάλιστα, και ο όχι τυχαία μετέπειτα δολοφονηθείς Κυβερνήτης τότε της Ελλάδας, ο Ιωάννης Καποδίστριας. Θα τους κατηγορήσουμε εμείς σήμερα - σκεφτόμενοι με σύγχρονους όρους - για την απόφασή τους εκείνη; Τότε, θα πρέπει να τους κατηγορήσουμε και γιατί, με τη θυσία τους, ελευθέρωσαν τη χώρα στην οποία εμείς σήμερα ζούμε! Ακόμα και τα παιδιά τους θυσίαζαν οι αγωνιστές του '21 για την ελευθερία του Γένους. Ο Καραϊσκάκης, για παράδειγμα, δεν πήγε ποτέ - λίγο πριν από τη μάχη της Αράχωβας - να φροντίσει τα τέσσερα ανήλικα παιδιά του, όταν πέθανε η γυναίκα του στον Κάλαμο! Το χρέος προς την πατρίδα υπερίσχυσε την κρίσιμη εκείνη ώρα και, ευτυχώς, δικαιώθηκε με την απόφασή του, καθώς με τη μεγάλη νίκη του στην Αράχωβα αναπτερώθηκαν κατακόρυφα οι ελπίδες των Ελλήνων για την έκβαση του αγώνα - η φλόγα του οποίου την περίοδο εκείνη έτεινε (να) ή είχε σχεδόν σβήσει!

                           Κατηγορική προσταγή για τις επόμενες γενεές!

    Οι αγωνιστές του 1821 δεν γνώριζαν τότε από προοδευτικές ιδέες ή φασιστικές και ναζιστικές θεωρίες. Αυτές άνθισαν πολύ αργότερα. Ούτε είχαν ακούσει ποτέ για σατανιστικά τεχνάσματα και ποικίλες παραπλανητικές μεθοδεύσεις. Και, όμως, τα κατάφεραν. Ούτε ψευδευλαβείς και θρησκόληπτοι ήταν εκείνοι, αλλά ούτε και άθεοι. Ηρωικές μορφές ήταν που έδιναν στον τότε κόσμο μαθήματα του ψυχικού τους μεγαλείου, της ιστορικής συνέχειας αυτής της χώρας και της αξιοπρέπειας. Όσο κι αν κάποια γεγονότα άλλα θέλουν να μας πουν, ουσιαστικά κέρδισαν την ελευθερία τους - αυτό το κομμάτι, δηλαδή, που κέρδισαν - και κανείς δεν τους τη χάρισε! Μέσα στη φωτιά και τον καπνό της μάχης, έπαιρναν δύναμη από την πίστη τους στο Θεό - ο οποίος "είχε υπογράψει την ελευθερία της πατρίδας....", κατά την προσφιλή διατύπωση του Κολοκοτρώνη. Αυτά πίστευαν, αυτά κατόρθωσαν, αυτά κατέγραψε και η Ιστορία. Μπορούν να έρθουν, λοιπόν, κάποιοι σήμερα και - μέσα στη βολή του καναπέ τους - να τα διαγράψουν όλα αυτά ως μη γενόμενα; Η "ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ" δεν είναι ένα πραγματικό όχημα, ώστε να μπορεί να επιστρέφει κανείς στο παρελθόν και να διαγράφει από τις σελίδες της Ιστορίας ό,τι δεν του αρέσει, γιατί έτσι του επιβάλλουν τα ιδεολογήματά του. Κάθε παρόμοια προσπάθεια συνιστά ανεπίτρεπτη ιστορική ανακρίβεια - που δεν είναι και χωρίς συνέπειες. Και το Τάμα του Έθνους δεν είναι καθόλου μία ιστορική ανακρίβεια, ούτε ένα ιδεολόγημα ή μία ιδεοληπτική έμπνευση της στιγμής. Ιστορικό γεγονός είναι που βγήκε , ως εσωτερική αναγκαιότητα, μέσα από τον πολύχρονο τιτάνιο αγώνα μιας δράκας αγωνιστών. Θα το διαγράψουμε ως ιστορικά ανύπαρκτο ή ιστορικά ασήμαντο; Αντιθέτως, και ιστορικά υπαρκτό είναι και σημαντικότατο ως ψήφισμα και οφειλόμενο χρέος. Αυτονόητο ότι δεν έχει να κάνει μόνο με τη θρησκεία. Ταυτόχρονα, είναι και εθνικά νομοθετημένη δέσμευση, όπως είπαμε, και θα έπρεπε, στη συνέχεια, να αποτελέσει κατηγορική προσταγή για τις επόμενες γενεές! Να, όμως, που έχουν περάσει 188 χρόνια από τότε και η εκπλήρωση αυτού του χρέους δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί! Μάλιστα, η εκπλήρωσή του δεν θα 'πρεπε να γίνει υπόθεση ιδιωτικών πρωτοβουλιών και συλλόγων, προκειμένου να συγκεντρωθεί ένα αρκετά μεγάλο χρηματικό ποσό που απαιτεί η ανέγερση του ναού. Έγιναν, βέβαια, κατά καιρούς κάποιες μικρές προσπάθειες και από την πολιτεία - χρήματα συγκεντρώθηκαν (!) ακόμα και από το τελευταίο δικτατορικό καθεστώς - αλλά ποτέ δεν ευοδώθηκαν. Το σωστό θα ήταν να είχε γίνει - αμέσως μετά την Δ' Εθνοσυνέλευση - υπόθεση Εθνικής Πολιτικής η εκπλήρωση του Τάματος του Έθνους. Θαρρώ πως - έστω και αργά - ο χρόνος επέστη! Τώρα είναι η ώρα, ώστε, με τη συνεργασία ιδιωτικής πρωτοβουλίας και πολιτείας, το έτος 2021 - στα 200 χρόνια, δηλαδή, από την επανάσταση του 1821 - ο Ναός του Σωτήρος να είναι έτοιμος! Χρήσιμο, τέλος, θα ήταν να υποστηρίξει κανείς - και ας μου συγχωρεθεί η θέση μου αυτή - ότι, επειδή το κόστος για την ανέγερση του ναού αυτού είναι αρκετά υψηλό, θα μπορούσε ο Ναός του Σωτήρος - λόγω της οικονομικής κρίσης που διανύουμε - να μην είναι ακριβώς εφάμιλλος του Παρθενώνα ή της Αγια-Σοφιάς, όπως τον εμπνεύστηκαν οι πρόγονοί μας. Τουλάχιστον, θα μπορούσε να είναι απλώς ο καλύτερος ναός που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, στη χώρα των απογόνων των αγωνιστών του 1821!