*

77. Πολιτιστικά - Στα χνάρια της παράδοσης:

Αφιέρωμα στον αγραφιώτη τραγουδιστή Στέργιο Βλαχογιάννη!
                                (1927 - 1985)

  Το να αφιερώσει κανείς λίγο από το χρόνο του στη μνήμη κάποιων προσώπων που υπηρέτησαν με ιδιαίτερο ζήλο και αξιοπρέπεια τη δημοτική μας μουσική, είναι σαν να τιμά, πρωτίστως, την ίδια την παράδοση ενός τόπου. Πόσω, μάλλον, όταν τα πρόσωπα αυτά άφησαν έντονη τη σφραγίδα τους στα μουσικά δρώμενα του τόπου τους και της χώρας μας, γενικότερα.

      Ο Στέργιος Βλαχογιάννης καταγόταν από το Πετρίλο Καρδίτσας, το μεγαλύτερο χωριό της Ανατολικής Αργιθέας, όπου και γεννήθηκε το 1927. Ήταν ένας γνήσιος ερμηνευτής της δημοτικής  μας μουσικής και, κυρίως, της αργιθεάτικης εκδοχής της. Είχε εξαιρετικά γυρίσματα στη φωνή του και μία πρωτοτυπία στο ηχόχρωμά της. Το κυριότερο, όμως, χαρακτηριστικό του ήταν το κράτημα της φωνής του, χωρίς αναπνοές, με ταυτόχρονα ηχητικά κεντήματα, στα καθιστικά τραγούδια! Με την άνεση, που τον χαρακτήριζε στο τραγούδι του, μετέδιδε και στο ακροατήριο ένα αίσθημα ηρεμίας. Μέσα από αυτά τα τραγούδια - της τάβλας και της παρέας - αναδείχτηκε, άλλωστε, το πηγαίο ταλέντο του Στέργιου Βλαχογιάννη, πριν κάνει, με ώριμο βηματισμό, το άλμα προς τα μικρόφωνα των γάμων και των πανηγυριών, όπου και καθιερώθηκε το όνομά του στο καλλιτεχνικό στερέωμα του χώρου του και πέραν της Αργιθέας. 

   Στο ευρύτερο κοινό της Ελλάδας, ο Στέργιος Βλαχογιάννης έγινε ιδιαίτερα γνωστός μετά την εμφάνισή του στο Θέατρο Φιλοπάππου της Δώρας Στράτου, το 1978, όπου έγινε μία παρουσίαση των τραγουδιών και των χορών της Αργιθέας. Σ' αυτή την εκδήλωση, η Δώρα Στράτου έπλεξε το εγκώμιο της καλλιτεχνικής του αξίας, τη στιγμή που αποσπούσε και το θερμό χειροκρότημα του πολυπληθούς κοινού που ήρθε για να ακούσει τα τραγούδια του. Τότε ήταν που ηχογράφησε και τους δύο πρώτους του δίσκους (σε βινύλιο), με τα "Τραγούδια της Αργιθέας".

   Μεγάλη ώθηση στην καλλιτεχνική πορεία του Στέργιου Βλαχογιάννη έδωσε, επίσης, και ο μεγάλος δάσκαλος της δημοτικής μας παράδοσης Σίμων Καράς, οπότε και ηχογράφησε μία κασέτα, με τον τίτλο:"Καράβα μου περήφανη" (1982). Όπως συμβαίνει με όλους τους καλλιτέχνες αυτού του επιπέδου, ο Στέργιος Βλαχογιάννης εργάστηκε σε κέντρα της δημοτικής μουσικής, στην Αθήνα, και προσκλήθηκε σε χώρες του εξωτερικού, όπου υπάρχουν Έλληνες της διασποράς, για να τον ακούσουν από κοντά.
   Πέρα από το τραγούδι, ο Στέργιος Βλαχογιάννης - όπως πληροφορούμαι από ένα αφιέρωμα του Δήμου Αργιθέας - ήταν και σπουδαίος χορευτής στο τσάμικο και τους χορούς, γενικά, της Αργιθέας. Μάλιστα, σε ένα σημείο γράφει και το εξής εντυπωσιακό: "Ο Στέργιος Βλαχογιάννης τραγουδούσε συνεχώς ακόμα και όταν ήταν μόνος του....Και, όταν δεν είχε κανέναν για να τον κρατήσει, πιανόταν από ένα κλωνάρι έλατου και χόρευε"!
    Στο παραπάνω αφιέρωμα, βλέπω και τους αργιθεάτες καλλιτέχνες, με τους οποίους ο Στέργιος Βλαχογιάννης συνεργάστηκε μαζί τους. Ήταν οι: Λάμπρος και Χρυσόστομος Καζιακούρας, Δημ. Τσέλιος, Γιώργος Λέκκος, Γ. Βασιλακάκος, Γ. Τόλος και Λάμπρος Κίσσας, στο βιολί, οι: Αποστόλης Τζιαχρής, Δημ. Ρίζος, Σ. Καραμπίνης και Βασίλης Κωσταρέλος, στο κλαρίνο, και οι: Χριστόδουλος Κωσταρέλος, Βαγγέλης Ποζιός, στο τραγούδι. Επίσης, καθώς ο Στέργιος Βλαχογιάννης τραγουδούσε και ρεμπέτικα τραγούδια, κατά καιρούς συνεργαζόταν και με το συμπατριώτη του Ηλία Μακρή, έναν καλλιτέχνη από τα πιο δυνατά ονόματα στο χώρο του λαϊκού μας πενταγράμμου.

                                 Το τελευταίο "αντίο" του Στέργιου Βλαχογιάννη!

    Στην πλαγιά της "αρχόντισσας" της Καράβας, του μυθικού αυτού βουνού των Αγράφων που ο Στέργιος Βλαχογιάννης τραγούδησε με πάθος, όσο κανείς άλλος, εκεί, τελικά, έμελλε να αφήσει και την τελευταία του πνοή! Καθώς επέστρεφε, το πρωί της 7 Αυγούστου 1985, από το πανηγύρι του Ανθηρού - του μεγαλύτερου χωριού της Δυτικής Αργιθέας - στη θέση "Ματραντζή", κοντά στη δυτική κορυφογραμμή της Καράβας, κατρακύλησε με το αυτοκίνητό του στη βουνοπλαγιά και σκοτώθηκε! Τα ακριβή αίτια αυτού του αυτοκινητιστικού ατυχήματος δεν έγιναν, βέβαια, γνωστά, αλλά, εικάζεται ότι, οδηγώντας αρκετά αριστερά του χωματόδρομου, όπου το έδαφος δεν ήταν στέρεο, και, όντας ξενύχτης από το πανηγύρι, έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και μαζί την ίδια του τη ζωή! Στη θέση αυτή σήμερα, στέκει επιβλητικό το μνημείο του Στέργιου Βλαχογιάννη, που η σύζυγος και τα δυο του παιδιά ανήγειραν στη μνήμη του, για να θυμίζει στους περαστικούς τον αδόκητο και άδικο χαμό του σπουδαίου αυτού αγραφιώτη αοιδού. Σε μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα, επάνω στο μνημείο του, διαβάζει κανείς την επιγραφή:

                                                               ΕΔΩ
                                                               ΗΡΘΑ ΜΕΓΑΛΩΣΑ
                                                               ΑΓΑΠΗΣΑ ΠΟΘΗΣΑ
                                                               ΕΦΥΓΑ
                                                               7 - 8 - 85

    Εμείς, οι μεταγενέστερες γενεές, δεν έχουμε παρά να ευχαριστήσουμε, από τα βάθη της καρδιάς μας, το Στέργιο Βλαχογιάννη για τη μεγάλη του προσφορά και το έργο που μας άφησε πίσω του, ως βαρειά κληρονομιά στον τόπο που γεννήθηκε και στην πατρίδα μας.

* Ο χορός, στο δεύτερο VIDEO, είναι ο περίφημος Κλειστός της Αργιθέας!