menu

Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

                 116. Πολιτιστικά θέματα:

                          "Η παλαιά γειτονιά μου" 
                   
             το νέο βιβλίο του Γιάννη Γκέκα!                                                         


  Ένα ολοκαίνουριο βιβλίο - αυτοέκδοση του 2018 - παρέδωσε στο αναγνωστικό κοινό της Οξυάς, αλλά και ευρύτερα, ο Οξυώτης δάσκαλος-συγγραφέας και πρώην προϊστάμενος της Γ' Περιφέρειας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μουζακίου Γιάννης Γκέκας. Τίτλος του:"Η παλαιά γειτονιά μου". Είναι το τέταρτο βιβλίο του Γιάννη, μετά από άλλα δύο που παρουσίασα στη θεματική ενότητα 30 αυτού του ιστότοπου και μία μικρή συλλογή ποιημάτων του λαϊκού ποιητή Κ. Σαμαρά.





   Οι αναγνώστες, που δεν έχουν διαβάσει ακόμα το βιβλίο αυτό, ίσως παρασυρθούν από τον τίτλο του και νομίσουν ότι πρόκειται για ένα βιβλίο με πολύ περιορισμένη χωροχρονική εμβέλεια και ανάλογο αναγνωστικό ενδιαφέρον. Ότι  πρόκειται, δηλαδή, για ένα βιβλίο, το περιεχόμενο του οποίου περιορίζεται στο στενό πλαίσιο μιας γειτονιάς και μόνο - της γειτονιάς του συγγραφέα, εν προκειμένω. Η πραγματικότητα, όμως, είναι άλλη. Το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού - που προέκυψε μετά από μία πολύχρονη ερευνητική προσπάθεια του συγγραφέα - είναι πολύ ευρύτερο χωροχρονικά. Ξετυλίγοντας το κουβάρι της διαδρομής των επωνύμων, για παράδειγμα - και των διασταυρώσεών τους μέσα στο χρόνο - αγγίζει γεγονότα που συνέβησαν πολλές δεκαετίες ή και αιώνες πριν από το σήμερα. Ξεκινά, βέβαια, από τη γειτονιά του ο συγγραφέας - και καταλήγει σ' αυτή - αλλά στην ενδιάμεση πορεία του διατρέχει πολύ ευρύτερους χώρους και πολύ πέραν του χωριού της Οξυάς. Σε κάποιες περιπτώσεις,  μάλιστα, οι αναφορές του ξεπερνούν και αυτά τα όρια της Ελλάδας!

                                               Η δομή του βιβλίου
Ι. Το βιβλίο "Η παλαιά γειτονιά μου" είναι μία καλαίσθητη έκδοση 340 σελίδων, διαστάσεων 24 εκ.Χ 17 εκ., καλοδεμένο βιβλίο και με αρκετό φωτογραφικό υλικό. Εντυπωσιακή και η φωτογραφία του συγγραφέα - επάνω στο μπεζ φόντο του εμπροσθόφυλλου - σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών, μαζί με τους νεότατους τότε γονείς του!

ΙΙ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

1. Βιογραφικό - Λίγα λόγια του συγγραφέα - Εισαγωγή.
2. Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι δομημένο σε τέσσερα Κεφάλαια, ως εξής:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ (σελ. 17-52):
   Το πρώτο Κεφάλαιο περιλαμβάνει "Γενικά στοιχεία" για την παλαιά γειτονιά του συγγραφέα - τα Πλατάνια της Οξυάς. Αναλυτική, θα έλεγα, η παρουσίαση, με περιγραφή όλων εκείνων των στοιχείων που συγκροτούν το μικρόκοσμό της, όπως: η δημιουργία της, οι μάστοροι της πέτρας, η αρχιτεκτονική των σπιτιών, οι κτητορικές τους επιγραφές, το καφενείο "Τα 5 ΦΦΦΦΦ", το σχολείο, η εκκλησία, η βρύση, τα τοπωνύμια, τα παλαιά επαγγέλματα, η συμβολή των κατοίκων της γειτονιάς στους εθνικούς αγώνες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και άλλα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Κατοχή - Εμφύλιος (σελ. 53-74):
   Είναι ένα ενδιαφέρον Κεφάλαιο που περιλαμβάνει πολλά και άγνωστα ιστορικά στοιχεία από την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου στη χώρα μας - όχι μόνο για το χωριό της Οξυάς αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Πολύ σημαντικές και οι οχτώ σελίδες του με τις αφηγήσεις-μαρτυρίες κατοίκων της γειτονιάς - σε αφηγηματικό λόγο ντοπιολαλιάς - για την περίοδο της Κατοχής (ιταλική για την περιοχή), της πείνας και του Εμφυλίου (με πολλά αντάρτικα σώματα σε τόπους της Οξυάς), τους "ΜΑΥδες" του χωριού κ.λ.π.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (σελ. 75-95):
   Πολύ σημαντικά - και άγνωστα μέχρι πρότινος - και τα ιστορικά στοιχεία αυτού του Κεφαλαίου. Πρόκειται για γεγονότα που συνέβησαν πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους (1881), αλλά και για κάποιες συμπληρωματικές του προηγούμενου βιβλίου του  συγγραφέα αναφορές. Πιο συγκεκριμένα, στο Κεφάλαιο αυτό περιέχονται:
1. Οι δράσεις ληστοσυμμοριών στην περιοχή, πριν από το 1881. Μία απ' αυτές απήγαγε τέσσερις κατοίκους της Οξυάς, το 1878, ζητώντας λύτρα από την κοινότητα, και έκλεψε πολλά ζώα.
2. Η πνευματική ανάπτυξη της Οξυάς - τότε Σιάμου ή Σιάμ-Κιόλι - το 17ο και 18ο αι. Η ανάπτυξη αυτή στηριζόταν, κυρίως, σε λόγιους της εποχής ή σε μορφωμένους ιερομόναχους, κάποιοι από τους οποίους κατάγονταν από την Οξυά. Τα στοιχεία αυτά πηγάζουν από επιστολές τους που φυλάσσονται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και καταχωρούνται αυτούσιες στο παρόν βιβλίο.
3. Οι απογραφές πληθυσμού που οι Οθωμανοί διενήργησαν στην περιοχή, από καταβολής του χωριού της Οξυάς. Επί συνόλου πέντε απογραφών, μόνο από τις δύο προκύπτουν σημαντικά στοιχεία για το χωριό της Οξυάς. Μία εξ' αυτών είναι εκείνη του 1521, στο Σιάμ-Κιόλι (συμπληρωματική δημοσίευση, σελ.94). Τα περισσότερα στοιχεία αυτών των απογραφών καταγράφονται στο προηγούμενο βιβλίο του συγγραφέα: "Η Οξυά Καρδίτσας - Προσέγγιση στην Ιστορία της", σελ.228). Στην ίδια συμπληρωματική δημοσίευση, γίνεται αναφορά και στο ρόλο του Σιάμ-Κιόλι - και των αρματολών του στο Αρματολιάτικο. Είχε υπό τον έλεγχό του - την προστασία και την ασφάλεια - όλων των κατοίκων των χωριών της περιοχής, ήτοι, των κατοίκων των τέως Δήμων Γόμφων και Ιθώμης.
4. Η συμπληρωματική δημοσίευση ενός καταλόγου Οξυωτών που υπηρέτησαν στην Ελληνική Χωροφυλακή, από το 1920 μέχρι το 1970 περίπου. (Ένας άλλος, ο πρώτος κατάλογος, είχε δημοσιευθεί στο προηγούμενο - και προαναφερθέν - βιβλίο του συγγραφέα).
5.           Ο διορισμός του Καραϊσκάκη στο Σιάμ-Κιόλι (Αρματολιάτικο)
    Άφησα τελευταίο το πιο σημαντικό από τα περιεχόμενα αυτού του Κεφαλαίου: το διορισμό του Καραϊσκάκη από την Κεντρική Διοίκηση της Ελλάδας, το 1824, ως Καπετάνιου του ανατολικού τμήματος των Αγράφων, με έδρα το Σιάμ-Κιόλι* (στο Αρματολιάτικο). Το δυτικό τμήμα είχε ανατεθεί στο Γιαννάκη Ράγκο. Τα δύο έγγραφα - η απόφαση της Κεντρικής Διοίκησης και η κοινοποίηση προς Καραϊσκάκη και Ράγκο από το Υπουργείο Πολέμου - δημοσιεύονται αυτούσια στο παρόν βιβλίο, στις σελίδες 90 και 91.

* Η Κεντρική Διοίκηση αφαίρεσε - για ευνόητους λόγους - την τούρκικης προέλευσης λέξη "Κιόλι" ( που σήμαινε τμήμα) και αναφέρει στα έγγραφά της μόνο την ονομασία "Σιάμι" του χωριού της Οξυάς.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ (σελ. 97-338):
  Το τελευταίο αυτό Κεφάλαιο του βιβλίου είναι το πιο πολυσέλιδο, όπως βλέπετε, και το πιο αναλυτικό. Περιέχει όλα τα επώνυμα και τα γενεαλογικά δέντρα όλων των κατοίκων της γειτονιάς του συγγραφέα. Τα γενεαλογικά αυτά δέντρα απλώνουν τα κλαδιά τους - και με οποιονδήποτε τρόπο αυτά συμπλέκονται και με άλλα στην πορεία τους - πολύ πέραν της γειτονιάς του συγγραφέα. Φτάνουν πολύ πιο πέρα και από το χωριό της Οξυάς, αλλά και της Ελλάδας ακόμα, σε χώρες όπου μετανάστευσαν και ρίζωσαν, τόσο μεμονωμένα πρόσωπα όσο και οικογένειες από την παλαιά του γειτονιά.

                 Γενικές παρατηρήσεις και σχόλια

1.                                 Οι συμπληρωματικές δημοσιεύσεις
   Οι συμπληρωματικές δημοσιεύσεις του συγγραφέα - στο δεύτερο και τρίτο Κεφάλαιο - αποτελούν, ουσιαστικά, στοιχεία που δεν περιλήφθηκαν στο προηγούμενο ιστορικού περιεχομένου βιβλίο του, είτε γιατί διέφυγαν την προσοχή του είτε γιατί ακόμα δεν είχαν διερευνηθεί και ανακαλυφθεί από τον ίδιο.
2.                         Η τεκμηρίωση και στοιχείων του δικού μου βιβλίου!
    Ο συγγραφέας Γιάννης Γκέκας μπορεί στις προσπάθειές του να στηρίχθηκε, ως ένα βαθμό, στο υλικό του δικού μου βιβλίου* - που είχε προηγηθεί - ωστόσο, ο ίδιος έκανε σημαντικά βήματα πέραν αυτού. Και έπραξε πολύ σωστά! Έτσι θα πρέπει να γίνεται σε κάθε περίπτωση: Όχι μόνο να πατούν επάνω στα έργα των προηγούμενων οι επόμενοι, αλλά πέραν αυτών να προσθέτουν και οι ίδιοι τα δικά τους βήματα και συμπεράσματα! Και τούτο, δεν συνιστά απλώς μία αναγκαιότητα. Ταυτόχρονα, δίνει και το μέτρο της πνευματικής προόδου σε έναν τόπο. Ακόμα πιο σημαντικό, όμως, θεωρώ ότι είναι αυτό που ακολουθεί: Με τα ιστορικά στοιχεία, που ο Γιάννης παραθέτει στο βιβλίο του αυτό - και στο προηγούμενο - τεκμηριώνει πολύ περισσότερο την αλήθεια και κάποιων στοιχείων του δικού μου βιβλίου και στα σημεία εκείνα, εννοείται, που εγώ, ναι, μεν ήμουν βέβαιος ότι έτσι είναι, αλλά, επειδή σ' αυτά τα σημεία στηρίχθηκα περισσότερο στη στοματική παράδοση του τόπου μας και σε γενικά ιστορικά στοιχεία από την ιστοριογραφία των Αγράφων, δεν είχα ακόμα στην κατοχή μου όλα τα ακριβή ιστορικά ντοκουμέντα που απαιτεί μία ολοκληρωμένη τεκμηρίωσή τους. Για παράδειγμα, στο δικό μου βιβλίο υποστήριξα ότι το χωριό της Οξυάς ιδρύθηκε γύρω στο 1400 μ.Χ. Όλα, όσα είχα υπόψη μου, εκεί με οδηγούσαν, αλλά μου έλειπαν τα ακριβή ιστορικά στοιχεία**. Εδώ ήταν που ήρθε ο Γιάννης με τα δικά του ντοκουμέντα να τεκμηριώσει και να κλειδώσει την αλήθεια και των δικών μου γραπτών! Επομένως, είναι σωστό να πούμε ότι μπορούμε να εμπιστευθούμε, με βεβαιότητα, τις έρευνες ανθρώπων που στηρίζονται σε κάποια σημεία και στην παράδοση ενός τόπου, αρκεί να είμαστε βέβαιοι ότι δεν υποκρύπτονται σκοπιμότητες και ότι ως βασικό τους στόχο έχουν μόνο την ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας. Καθρέφτης μας σ' αυτή τη βεβαιότητά μας τα ίδια τα γραπτά του καθενός, τα οποία, από την άλλη, θα πρέπει να τα διαβάζει κανείς χωρίς να φορά παραμορφωτικούς φακούς ή να ακούει ανυποψίστα τους "συμβουλάτορες" της εποχής μας.

* "Ιστορία και παράδοση της Οξυάς Καρδίτσας και της περιοχής των Αγράφων"
** Συμπληρωματικά:"Κλειδωμένα" στοιχεία για την Ιστορία της Οξυάς - και την αξία της στοματικής παράδοσης ενός τόπου - στις θεματικές ενότητες 117 και 108 αυτού του ιστότοπου.

3.                                Ένα ακόμα ιστορικό ντοκουμέντο!
   Χωρίς επιφυλάξεις, τέλος, μπορώ να υποστηρίξω ότι το πολύχρονης έρευνας αυτό έργο του Γιάννη Γκέκα αποτελεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο και όχι μόνο για "μια χούφτα ανθρώπων" της γειτονιάς του "που μας προσκαλούν να τους γνωρίσουμε" - όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του. Είναι ένα ακόμα ιστορικό ντοκουμέντο, τόσο για το χωριό της Οξυάς και την ευρύτερη περιοχή όσο και για τη χώρα μας, γενικότερα. Και, γνωρίζοντας πολύ καλά ο ίδιος τι σημαίνει "συγγραφή", "έρευνες","τεκμηρίωση" στοιχείων, εκδόσεις βιβλίων και πόσο δύσκολες είναι οι εποχές μας για αυτού του είδους τις δραστηριότητες - που απαιτούν πολύ ιδρώτα και στοιχίζουν σε χρόνο και χρήμα - γι' αυτό θα συνιστούσα ανεπιφύλακτα στο αναγνωστικό κοινό να ανταμείψει, όπως ταιριάζει στην περίπτωση, τους κόπους του συγγραφέα αυτού του βιβλίου. Ο Γιάννης Γκέκας, χωρίς να ξεχνά τη γειτονιά και το χωριό του, διαμένει κυρίως στην Καρδίτσα και όσοι επιθυμούν να αγοράσουν το βιβλίο του, μπορούν να του τηλεφωνούν στο τηλέφωνο: 6982. 770. 709. Η αποδοχή από το κοινό και η πώληση ενός βιβλίου αποτελούν αναγνώριση των προσπαθειών του συγγραφέα αλλά και κίνητρο για να συνεχίσει κανείς τις προσπάθειές του. Ταυτόχρονα, αποτελούν και ένα επιπλέον κίνητρο προς μίμηση για τους νεότερους που έχουν μέσα τους τη δίψα για μάθηση, έρευνα και συγγραφή βιβλίων.





















   
    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εδώ μπορείτε να γράψετε το σχόλιό σας...

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *